Cult Tip


Great Cinema Magician R2 Nl - Zwartjes, Frans
Releasedatum: 12 april 2007
Frans Zwartjes (Alkmaar, 1927) is filmer, musicus, vioolbouwer, tekenaar, schilder en beeldhouwer. Eind jaren zestig maakte hij furore met schilderachtige zwart-witfilms, waarin uitbundig gekostumeerde en gemaquilleerde acteurs gevangen raken in een web van seksueel geladen machtsspelletjes; hysterie, psychose en wreedheid behoren tot zijn vaste thema’s. Zwartjes, door de Amerikaanse essayist Susan Sontag ooit ‘de belangrijkste experimentele filmer van zijn tijd’ genoemd, heeft een oeuvre van ruim vijfig films. Pentimento (1979), Living (1971) en In Extremo (1981) gelden als enkele van de bekendste. In de documentaire De grote tovenaar portretteert regisseur Ruud Monster Zwartjes als een en eigenzinnig kunstenaar die de wereld om hem heen met humor becommentarieert. Monster filmt Zwartjes onder meer thuis, componerend in zijn atelier.


DVD 1

Seats Two (1970). Twee vrouwen, Zwartjes' vaste actrices Moniek Toebosch en Trix Zwartjes, zitten naast elkaar op een bank; ze bekijken een foto van een berglandschap. De fysieke aantrekkingskracht tussen de twee is duidelijk voelbaar, maar er gebeurt niets...
Behind Your Walls (1970). De druktoetsen van een radio, een glas met een bruistablet, een wekker, mannen en vrouwen in een kamer.
Living (1971). Zwartjes' eigen favoriete film, is het veeelgeprezen hoogtepunt van zijn serie Home Sweet Home, waarin hij de kamers van zijn nieuwe huis in Den Haag verkent. De film is een demonstratie van Zwartjes' virtuoze camerawerk. Hij speelt de hoofdrol en bedient tegelijkertijd de camera, die hij vanuit de hand op zich richt.Twee peronages, Zwartjes en zijn vrouw rix, bewegen zich rusteloos door het huis. Living werd gedraaid met een extreme groothoeklens (5.7) die een sterk sfeer van vervreemding oproept.
Audition (1973). Omdat veel films van Zwartjes feitelijk silent films zijn zonder dialogen of direct geluid, speelt de muziek steeds de vooname rol. Die muziek maakte Zwartjes zelf, vaak samen met zijn broer Rudolf en Lodewijk de Boer. Audition is een mooi voorbeeld van een film met een fraaie muziekband. De film is een visuele improvisatie tussen camera en acteurs, nagenoeg zonder verhaallijn - een man kijkt en luistert naar een zingende vrouw, terwijl een andere vrouw toekijkt - en voornamelijk in spannende zwart-witbeelden.
Bedsitters (1974). Bedsitters speelt zich af op de overloop en de trappen van Zwartjes' destijds nieuwe, nog lege huis in Den Haag. De filmmaker roept een geheimzinnige en complexe ruimte op door met een 'zwevende' camera een aantal kruipende en sluipende personages te filmen. Zelfs als Zwartjes zichzelf in beeld neemt, blijft de camera zweven. De vloeiende bewegingen en een forse groothoeklens maken van het huis een gebouw dat zich verzet tegen logica.
Pentimento (1972). Ijzig blauw domineert deze film. In een monumentaal pand onderwerpt een groep wetenschappers levende vrouwen aan onduidelijke, vernederende experimenten. De beelden vielen destijds verkeerd bij een groep militante feministen. Filmdoeken werden beklad, kopieën van Pentimento vernield en er werd zelfs een projector het raam uitgegooid

DVD 2

Sorbet 3 (1968). Sorbet 3, een Zwartjes' eerste film, is sterk beïnvloed door de door hem bewonderende New American Cinema. Alles draait om het spel van blikken tussen een neurotische man (lodewijk de Boer) in travestie, die naar een sorbet reikt en vol spanning kijkt naar wat naast hem op de bank ligt.
Birds (1968). Een in camera gemonteerde, contrastrijke zwart-witfilm over een vrouw, een Japans speelgoedvogeltje en hun verhouding tot de kijker.
Spectator (1970). Veilig verborgen achter zijn camera krijgt de efotograaf geen genoeg van zijn lang gewimperde, betoverende model.
A Fan (1968). Een man in travestie zit op een divan met een waaier. De muur achter hem is bedekt met gebloemd behang. Hoewel de man weinig meer doet dan wat heen en weer kijken en zijn waaier bewegen, weet Zwartjes een enorme spanning te creëren.
Visual Training (1969). Een onverstoorbaar ogende man raakt betrokken bij een voestlorgie met twee voluptueze, halfnaakte vrouwen. Alle handlingen - een van de vrouwen wordt geblinddoekt en krijgt bakpoeder over zich heen, waarna flink met eten wordt gesmeerd - hebben een sterke, onheilspellende lading. Make-up, belichting en montage versterken het effect.
Anamnesis (1969). Film in drie delen waarin een man in een vrouw, Zwartjes' echtegenote Trix en zijn vaste acteur Lodewijk de Boer, in een huis en buiten langs het water om elkaar heen cirkelen, elkaar afstotend een aantrekkend.
Spare Bedroom(1970). Internationaal bekroonde film uit Zwartejes' serie Home Sweet Home. Twee sombere personages zijn verwikkeld in een claustrofobisch spel van aantrekking en afstoting.

DVD Extra's:
De grote tovenaar/ The Great Magician



Cult Tip Archief

Nieuwsbrief Inloggen Bestellen Contact Over ons Winkelwagentje